Punkt wyjścia i inspirację do badania stanowił portal www.ladnienaprawie.pl oferujący usługi z zakresu naprawiania i przerabiania przedmiotów. Nadawanie rzeczom „drugiego życia” jest nie tylko w wielu przypadkach racjonalne z perspektywy indywidualnego pożytku ekonomicznego, ale także niesie długofalowe korzyści dla środowiska – opóźnia i zmniejsza powstawanie odpadów, ogranicza koszty, jakie ponosi środowisko przy produkcji przedmiotów.
Ładnie Naprawię to portal nakierowany stricte na promowanie i aktywne wspieranie naprawiania przedmiotów oraz upcyklingu (czyli ponownego przetwarzania i przerabiania dóbr, podnoszącego ich ostateczną wartość).
Obecny etap rozwoju gospodarczego określa się coraz częściej gospodarką konsumpcyjną albo inaczej – kapitalizmem konsumpcyjnym. Jego wyrazem jest szybki wzrost konsumpcji i wyraźna poprawa poziomu życia społeczeństw krajów wysoko i średnio rozwiniętych. Ich źródła w świecie zachodnim sięgają powojennego boomu gospodarczego, w Polsce natomiast, wzrastały systematycznie od czasów transformacji. Towary konsumpcyjne mają relatywnie niską cenę, poddawane są nieustannym innowacjom, komunikowanym za pomocą technik marketingowych, co zachęca do sięgania po nowe produkty. Zjawisko to stało się przedmiotem licznych badań ekonomicznych, socjologicznych, psychologicznych[1]. Cechą charakterystyczną czasów współczesnych jest jednak nie tylko wzrost konsumpcji, ale także różnicowanie jej modeli, powiązane ze różnicowaniem się wartości i stylów życia.
Należy także podkreślić, że problematyka ponownego wykorzystywania dóbr stanowi już przedmiot zainteresowania administracji publicznej na szczeblu europejskim i krajowym. Przykładem może być Europejska Dyrektywa Ramowa o Odpadach. Jej celem jest zwiększenie świadomości i zbliżenie się do modelu „społeczeństwa recyklingu”. Jako środek do jego osiągnięcia wskazuje m.in. „ponowne wykorzystanie dóbr” poprzez zwiększanie liczby naprawianego sprzętu. Rola tego elementu jest na tyle istotna, iż zaleca się powstawanie „akredytowanych centrów i sieci naprawy i ponownego wykorzystania”. Analizowane przez nas zjawisko wpisuje się zatem w najnowsze trendy gospodarowania. Jednakże, jak zauważają eksperci, choć powtórne naprawianie przedmiotów jest praktykowane w pojedynczych gospodarstwach domowych lub rodzinach, nie istnieje zinstytucjonalizowany system umożliwiający i promujący takie działania. Dlatego też warto analizować, wspierać i rozbudowywać istniejące inicjatywy społeczne, gdyż mogą one odegrać kluczową rolę w upowszechnianiu nowych postaw i zachowań społecznych[2].
Badanie: Ośrodek Ewaluacji
Infografiki: Tomasz Kaczkowski
Źródło: 1 numer magazynu Ładnie Naprawię, 2014
[1] Cz. Bywalec, Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2010.
[2] Krajowe warunki tworzenia centrów i sieci napraw i ponownego wykorzystania, http://www.kujawsko-pomorskie.pl/files/srodowisko/cerrec/Krajowe_warunki_tworzenia_centrow_i_sieci_napraw.pdf.